LAJINESI SUKA ASATTATA ALADA MATAREBOWA NIYATALA KOTINKIŠAMA KIŠANA KOGOŠAKE. Lajina woyniyoda mema. Lajina godda anda baya. Lajinala gosuma agara majiya dogoladan deya. Lajina majiya udumala išanni. Lajinella lagiyittala šilala šos sugunnesunni. Košitiya laga kalla šoski woyniyosunni. Lajinella laga abarmata kejimowa sulluma kiteki, sulluma šimalowa hakes kikanasi kišamma kišaya bura kitenasina, woyniyoda godda luša kitalalinasinume. Hakowa inna kišabbu, išigola lageta kišano, laga abarmata lajinabbu kogosuma košita laga dinowa, laga asattata alada matareba kosimowana kotakeman deya. Inna matarebena laga sasa fanedettena, kosima šimalette sawski, laga kiša adigilowaye dannodasi asbatala kutuma kišana kogošake. Eritrea lajine damana tama fanakenalle ajala bayala koske. Ertereya lagiyata kodennimasi akumata mongorowa kolano, lajinabbu woyniyodiya kokki animunasina haydowa kišake. Ethiopiya, Sudan wamiyoka Yemenla kelediyabbu fode kosama lajine okoske. Ethiopiyala kokosima Eritrea lajinenaye mandaralana, lajina kambelana salan kosa gomme deya. Kokalasi Ethiopiyala 13,000 kosana Eritrea lajine Šimalba kanbala kokoske. Ide innayekin mujakin kone 45%kin baddala kosanowaye Eritrea kuname deya. Eritrea Kunama Šabiya usula mimana, amuskowana olamowabbu Ethiopiyata kikad koke. Eritrea Kunama šuka falala Kunama košera minda ekkanasi fawdabbu ke dibata kikadki, lajinoske. Katakema kalla Kunama agara numuratiyabbu anda anguda. Inna kišamowabbu Kunama agarowa amanida Šabiya usulam koyabbu, lagiya, itiya kulata kide woyniyosunasi ditta, minda abarmabbu lajina kišaki, laga minta asattata kikadanasi nume. Tammake, otakemabbube, otakemmabbu Šimalbala kosima Kunama košera lajinossi jumulatabbu laga asattata koladina matarebe osano tilladiyasi šifinadala kokoske. Inna matarebena woja Kunama samala gabila tala kidorona kišamowa asbatedimma nume. Sababiya, Ekkena :- Eritrea Kunamowa numurata anda anguda kišaki, laga totoma sugunnesumowabbu, Kunama košerowasi itiya kulakin kelen kolaki, lagowa agitomunasi eya kokaye gommesi batafala anda kišanowana, Inna tabilenabbu koliki lagiyana agariyana kodadinanda lawetowa abbara kinamman deya. Abarma :- Eritrea Kunamasi, Eritrea arsibakin kotada kolanasi suňan gomma ušurufa kišaki, ňeliya, furdiya kososoniyana kinamma agare agasala koki fan kowibbu konedanowa bayowa kišamma kišaya maydiya kosimme, Asatta :- Koybiša masowana, Eritrea Kunama majiya kitalalinasi kiggas gosuma bacowa koňarinasi dabbu koširgama matareba kišamowabbu, Kunama samala kos kinamma jarimatana košera jinisellasi kotana matareban deya. Ňeliyana furdiyana kotakemma lagata nikiki, woyna kos kišima numurata angudowakin nagison nolaki, košerena andabbu komminasi kolama abaya ondoba kišamowa ossoda tabila kekan deya. Kunama košerasi mayda lawankessa, laga košita adigile maja kumuski kunamossi hayda kele kišogosuma akumatossi tuffanki agarossi lagiyala woyniyoski kofunasi yeymuna dadan ditta laga asattata kokiki haykiyana kokobiyana šunimunasi kogošamme. Ka-kišella hayka nakisabbu niteki sogiya niňanasiddabbu košerowa dannodana, košerowa atura nimintasi suňadowa fogadan dokowa dittiya samina jarimatan deya. Inna hakena kotakemmesi okaski fayyamunasina kodakode kosamunasi kowwa mabinki, Kunama kosa gonki woyna Šabiya usulette kokotaytaki, Kunama košerowa atura komintinasi uyenna awadenna bukunan gommowayesi lesuma fakala gediya oytena kišamowa mammi madorki, Eritrea kunama košera abaye kosamowana osson masona hemake. Israel košeresi atura kimintinasi suňamma jarimatinowaye kokala lesuma amela okosima wagakin okkoyšeki, alaloda itata kolonowa tamiyabbu abbaren kokosasana heske. Eritrea Kunama atura komintiki, lakasunni !! Jumulatabbu Eritrea Kunama lajinasi suka asattata alada matarebowa baciňňabbu fašalosuna !! Tamana Erkukodisu Nissale Aritomuna !! DIBA TUMMA SUMMADA ASATTA KOSAYDA FANEDANA ERKUKODISU KOŠITIYA GALLA 11 FURDA YEDETTANA Diba tumma summada asatta kikki gasunasi šasuma tela 10/2005 kin kossa taggimmbbuna Erkukodisu sana ňaaše aňňadiyeddela kokosima kittitya dinebbu kika gas kišima konfrensena, seminarowaye bata falabbu kitalalike. Inna Erkukodisu dibiya tumma summada asattenalle ansala aňňadiyiddela kokosima kunama agareda ankatabbu kowwa kokobinime kunamiya koybiša bačalana kittitiyala koynama ankatowabbu inna diba tumma summada asatta furdata gadibiyabbu kokotafki Erkukodisu faysuma sawrata dimokrasa ačowabbu kokošigidaki, kunama koybiša bačowa aninnadasi lawetiya hirittabbu lewenke. Ide wamiyoka isa laga aňňadiyeddela gonki furdowalle kokotafenasi šomummeda Canadala kokosime Mariyo Mantay, D. Alazar Yosef, Jermiya Gonye, Gaio Abelna Mikele Lubabna lattiyabbuna, awrabbuna Edettiya šan kolake. Inna tela uya 29/03/2006- 01/04/2006 ta kokki gaski batafalabbu tillasuma diba tumma summada asattenalle, · Galle satte agastana guja riportana · Galle satte kotula komišina sana riportana kaleno fardowa sasabbu kišab kintima kulabbu oššalena šas kinolake. Erkukodisu siyasata kittita materebana dorda fanedana derňadiyabbu kokkaleno fardowa idarmaki, išabki immi kidorke. Aniski šamma fanakela kišab kišima Erku tikilede salleda, Nissala, Tummadana, Kittitoda gatalana, Bača ondobana sumowallena koda kide naws kintiki kotiribiyasi lawetiya sebbuske. Bubiyakin niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissaliya keddusowalle kidarmaki, tamana Eritreala košera maja kokela dogoladittabbu kotalalinowa inna nissalokenabbu kišamowa tiridittabbu kikas kitalalike. Eritrea košera bodowayena inna nissalena oja maydab kotalaliki fen kokowenasina, košeriyabbu kittiton kosaki arbiya udumala homunasi Erkukodisu bačiya kitiribana kišamowa ossoske. Ide inna nissalena kotalalasi tamata konella sogella mutu sagun gomma Erkukodisutte Bahara Biba Affara Dimokrasiya kittitana košeriyatte minama istratejiya kotengena waga mayda (subbiddada) mayda kibin kosimowa diba tumma summada asattowa italalike. Išigola kosama lagettena, ide šadiyabbu Ethiopia, Yemen, Sudan innayette koynama kotengenowa kišano tamata kokki gas gosuma kodadowassi aftatiya laweske. Eritrea kunama koybiša dimokrasiya suňada Erkukodisu diba tumma summada asatta išama galle sattesi kišannema saniya materebe kiširgaki sanala kika kutanasi urfiya bubiyabbu kowe fesuma kišamowa kitalalike. Inna diba tumma summada asattena Erkukodisu košitiya galla 11lla wasuma furdette kotengene kofurda gosuma kišamowabbu, lilika aňňada lušab koso kotarbina kogošama summada kišagoske. Inna otomenabbu Erkukodisu košitiya galla 11lla wasuma kofurdena kokayyabbu, šamma furdekin aňňada kolamowa diba tumma summada asattatte kotaytaki, abbariya bača oje barebbu fod kasa kalomowabbu haydina kunama agara bubiyasi asannay diya, Erkukodisu košita galla 11 ta batafalabbu fod kaloyyaski gogodiya edetta tibbibiyabbu šas kola goske. Eritrea kunama agara inna kittitiya košita galla 11 wasumenassi min fanaka gerakin kobinki kosima waga bubiyala ammara taggimabbu kufurda šas kolanasiddabbu kossa taggima kimin kišike. Garina kososonina kišama šabiya usula tama fanakenalle kunama tummada kisalada kolanasina, kunama tenda šillay kilalabenasi matereba kolaki šuguda taggima kikki gas gosuma okitala deya inna diba tumma summada asattena kišano košitiya galla 11 furda ammara andabbuna batafalabbu kofurdama. Ide inna kunama košera, šabiya usula olkomala titosunnima kišamana, Eritreala šabiya usula kosima kande koybiša kosinnimowa kitalaliki, inna furdena otomabbu šabiya usula bobiyakin šillay tottos kolanasi bačiya kitiribaki anis kikki gasuna kišamowa koliya kuwa goske. Otome bariyela mekotafki sawrata dimokrasiya tasabbuna ačabbuna mekosodaki, fardala kotafakin kibinki jebabbu kišano damana aňňadebbu sebbumme bubiyesi aftata masoke. Ula dogoladasi asbata kosommabbu laga gerakin kunamiya kotikakin fenki olo kokotafemesina aftatos goske. Mallayta kittitena išigola agarena hakumatiyenna, kosusan Ethiopia agarana akumatana inna furda farde barenaye kotalalasi arba taggima hommowabbu urfakin kirima kotikabbu aftaton gonake. Sudan agarana akumatana, Yemen agarana akumatana, Eritrea kunama koybiša bačasi sebbumma arbowassina ankatoski aftatos goske. Batafala diba tumma summada asattasi !! Batafala Erkukodisu košita galla 11 furdasi !! Ankatana kabbarana fitetomma iddiresi !! Tamana Erkukodisu Nissale Aritomuna !!
KABAREErdimana, kittitiya uddoda Erkukodisu inolama sana matarebe tilladasi salufa kolaki, katirabbu suňada kososoniya kolama Kunama koybiša baškulla tamana ašikokaliyoka Šabiya silliye baddala gawida gerbeba sakaski kasarata taggima keleke. Inna tela uya 7-05-2006 dora buda sate 3:10-4:10 ta koggasuma masenalle Šabiya askaresi artingida kutuma fada koma kikke. Inna Morkiti (Mukkutti) sukala goski agarasi hayda taggima kišo gosuma silleya gante bare baddala sakasuma masowalle Šabiya askare 12 ačče, 7 firita kosamowa kotalalike. Gantellowa gos kišima staffowana, nuttatowana bubiya kotada kolamala ganta abarmowa nuttatata kokobuceki anis kontima bakatowa išannimasi serkimman subbu išayana kasaratowa tarafosumme. Innalle kišayana inna gante barenayesi biya kelad kišo kinama Mercedes biya botasi RPG bbuna kona bombebbu haynata kofegedake. Inna baddala okotengene gomma aradiya 77na arsibon kolamowa kotalalike. Erkukodisu koybiša baškulla fanakiyatte gasuma kalma kitaf kikki ay fanakala fiteta angudabbu batafala taggima kikonasi kibac gosumowa sanabbu kotalali goske. Erku koybiša baškulla angudeda konabbu kokkelane Šabiya gante bare baddala kikoma batafalowa nissala kekana kekamana kinamowabbu kišamowa ay sesadana itakema kišake. Sesadedabbu kanaskama kinama Šabiya akumatana, taleniyena wiyabbuna kontiki ukuniyabbuna kotik gonke. Šabiya kokoba biya galala gonin koggomma kišammowa kalusiyenna kosasa koytena heske. Šabiya usula Kunama agarasi sona uda makalakin kibo goske. Aginjara šabiya usula suka minišedab askara kiwemowayesi ukuniyetana silliyiyetana kifogeda nafos kikanasi kimin gosuma mongiriya sanowaye tamana anokata kitaf kikki gas gosumowa kotalalike. Inna damanenabbu miniša gon koynama ke Ellidawdesi silliyata kifegedamowa kotakke. Ke ellidawdeda silleyata kifegedamowaye suke satte kin kišaki, suka kin ke satteda kinolake. Sukowaye:- 1. Ugummu 2. Taykanaba 3. Karkašana kin kikima kosaki inna ikima dedanaye kin kidiye issegabbu kokotakeme. 1. Šallam Adum 2. Šoššo Salena, mišamala lakamma bodowaye kidiye kekabbu okotalalimmowa Erkukodisu aradiyana, Ištadana, Fišša itakin koytema kabaram ossoske. Ardellalabbu aginajara šabiya hakumata kunama košerasi bada bbu hayski komalanasi kunama igidala hakima aw fulkuda ite bubiya kise kinolano, agara fulkuda dawdabbu ajala anda bayala koya gosumowa kotakke. Inna damanenabbu kunama igidala kokosima fulkuda ite isey kinolaki Akordat kin baddata ditta hakima ita suma kosimmeno, agara lagowa geridettena, fulkuda itetala kitemma damanowabbu anda tagamoski hays gosumowa Woyna koytema kabarowa ossodiyala kitafki abbareske. Inna innakes kosimala Masakin koluta karemuna angogola koynamma aginjara šabiya mare Kokošabbu Eritrea agarasi hediyakin adagata kišama tabilabbu masa kobonasi fanen gommowa kotalalike. Inna damanenabbu Ethiopiya lagiňňakin išana kukumowabbu masa sulubena kannake, woynabbu kabacin dadaski agara kasa kala kišano, Askareye agasala ištada sasa kokki gan gommowa oyna koytema kabarowa itafki ossoske. Innakin aňňadabbu Agara malabbu koluta gomma higdef mare agarasi woyna itema itada kišowakinna, inama malowaye kuful kikanasi kokki gan gomma saniya mongore tamana, kona konokasi kotaf kokki gan gommowa kotatalike. Inna damanenabbu, sarida agala koynamma, agara malabbu kotarebi koňki gomma Higdef mare, Kunama igida Karkaša koliki, Woyna, innama burowa kuful kikanasi šigide aykalle ninnano? (abbariya, Arkube, Sase aw Lašše, aykalle ninnano?) Biša hawde aykalle nibo gonnonki? ika haddadon gommowana okodoka, ita dine faudiyiddabbu kokolattanasi fanemmo okolatta gommowa, Erkukodisu aradiyana, ištadana fišša ita kin koytema kabaram abbareske. Inna innakes kosimala, Kunama abaya adigila kosama šabiya aškara faluluwaye kunama kiše ominima jarimata kontimmabbu sosonella kalla kuguraki tugun gomma saniya mukurutowaye tamana ašikin andidabbu tafa kotaf kokki gan gomowa kotalalike. Inna damanenabbu, Šabiya askara faluluwaye Babu-da kokidama Tole Gamja kišita Šabiya askara gadima gos kinamellasi tillasuma jarimata, Kosimmabbu ayfanakala miniya ňadala, gosuma godda gasuma waga bubiyala, sosonella kalla kokkošaki ogura tugun gommowana, Ide komaldala dedowasi tugun koya famunasi faneda kišono, Dedowa koyanasi kolimala amelowa dedowa itala kosimmeno, Kedagule kiša Kidiya Yemane, Filippo muna itiyala niňňis kosso, šabiyowaye oke gammo intiki ejima kulabbu ka šukasi goša koynamma šabiya aškare Yemane Filippo koyanasi tugun fogan kolano, eji kibatamowana, Komaldala šabiya aškarowaye dedowa Babu kišammowa kotalalima kulabbu okofegeda lakanki woyna ikima kowasi ay eminno, Babu kišamma asasabbu mawimma tama maya famayakinki okkelemala, kowa išoma kasida aba aykedibbu natakeniňňino, koriyalana, kalimma dowa kudano, agara sasowatta kodeki ame unusi hem malomma ay iminno ejino? tamana, fogan mawlake dako maya famayaki ay ka mentimala ajena mewiyya mayda dabbu ime fogan kolutamowana, kosso agara nesowa kotare kolutamowa Erkukodisu aradiyana ištadana fišša itakin koytema kabaram abbareske. Ardellalabbu aginjara higdef usula Kunama agarasi bišiya lagakin kugura kolanasi kimini gosuma miniya mongorowaye tama fanakenalle andabbu kitaf kikki gas gosumowa kotakke. Inna damanenabbu Kemina Šila kin kibinki suba udabbu ašik Sokomata kosima kunama ibo kiňama biša lage kufulunasi komino, kunama agarowa šara taggimala kosimowa woyna koytema kabarowa itafki ossoske. Agara abaya kišama Šabiya usula Kunama ibo kiňama biša lagowa kufulunasi, kalusiyebbu kodadiki, woyna ayniye okosimma biša lagowaye likiski, uful gosumowa kotakke. Šadiyabbu Šabiya usula kokkoybaki, Sudantana, Ethiopiatana okodoke waga ekeletena kokad kolo gammowaye biše likis kufulu goske. Inna bobabbu biša laga kišono oliki gemmo, kunama agarowa iki imbaňe biša lagan dako ayšiňňi gen gommo mala, Inna bišena, ayniye nakeno? Ayka kolino? dabbu kodano, kunama agarowa innakin feski, šara andala kosimowa koytema kabarowa ossodiyala kitafki abbareke. Ardellalabbu košere atawabbu kotakema šabiya usula, Kunama agara innakes kinnema tagamalana, hayda taggimala kosimowa baddala, Ayšikin andiddabbu bišiya lagenkinna, itiya kulekinna, koguraki taleniyena, Imema alaka košitowaye kišonasi dabbu Laga agaraňanume, hakumataňňa ski, Lajineda Addi Bare, Dak šaye, Karkon, Makarum, gon koynamowayesi kunama laganda sona jaba sera bubiyata salas kidoro gosumowa woyna koytema kabarowa abbareske. Inna Kunama agarasi afiya lagakinna, aciyam kofuma lagakin kogura kolaki, Šabiya talenena kalusiyebbuna agitomunasi komin gomma sana mongorenalle, Worda šambokko antata kalusa Sale Adum salufa kišaki inna sana mongorenaye tilladasi suňas gosumowa baddala Kunama agarowa inna kililikimabbu kokekela sebusumala, kasida ellana kišomma andiye osoma ordina tilladala kosimowa woyna koytema kabarowa ossodiyala kitafki abbareske. ርእሰ ዓንቀጽ ምስግጋር ስደተኛታት ናብ ሳልሳይ ሃገር ኣብ ድልየት ዝተሞርኮሰ ክኸውን ይግባእ !! ስደት ሕሱም እዩ፡፡ ስደት ካካይ እዩ፡፡ ዝተሰደደ ኩሉ መሰሉ ግሁስ እዩ፡፡ ስደተኛ መሰሉ ምሉእ ኣይከውንን፡፡ ንብረት ከፍሪ ኣይክእልን፡፡ ከም ሃገሩ ክነብር ዘበት እዩ፡፡ ናብ ካልኣይ ሃገር ክስደድ እንከሎ ሰላምን ናይ ሰላም ኣየር ንምትንፋስ ደኣምበር ንክህብትም ወይ ከኣ ጽቡቅ ናብራ ንምርግጋጽ ኣይኮነን፡፡ እቲ ሓቂ ከምዚ ክመስል፡ ናብ ጎረባብቲ ኮነ ናብ ካልኣይ ሃገር ንዝስደዱ ደቂ ሃገር ናብ ሳልሳይ ሃገር ናይ ምስግጋር መደብ እውን ከም ዘሎ ፍሉጥ እዩ፡፡ እዚ መደብ እዚ ምስ ድልየትን ኩነታት ዓለምለኻዊ ህጊጋትን መሰል ናይ ደቂ ኣባት (indigenous right) እውን ኣብ ግምት ዝኣተወ ክኸውን ይግባእ፡፡ ኩነታት ስደተኛታት ኤርትራዊ ኣብ ቅልውላው ኣቲዩ ይርከብ፡፡ ኣብ ኢትዮጵያ ኮነ ሱዳንን የመን ብዙሓት ስደተኛታት ይርከቡ፡፡ እዚኦም ኩሎም ኣብ መደበራት ስደተኛታትን ከተማታት ፋሕ እሎም ዘለው ኢዮም፡፡ ንኣብነት ኣብ ኢትዮጵያ ልዕሊ 13,000 ዝኸውኑ ኤርትራውያን ስደተኛታት ኣብ መደበር ሽመልባ ኣለው፡፡ ካብዝኦም ከኣ ልዕሊ 45% ስዱድ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ኢዩ፡፡ ኤርትራዊ ኩናማ ግፍዒን ጸቅጢ መንግስቲ ኢሰያስ ስለ ዘሻቐሎ ናብ ኢትዮጵያ ሰጊሩ፡፡ ኣብ ታሪኽ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ንፈለማ ጊዜ ብብዝሒ ዝተሰደደሉ ማለት እዩ፡፡ ከም እንፈልጦ ቁጽሪ ብሄር ኩናማ ኣዚዩ ውሑድ ኢዩ፡፡ ድለየት ኣባላት ብሄር ኩናማ ከኣ ስርዓት ኢሰያስ ተወጊዱ ናብ ሃገሩን መረበቱን ንምምላስን ንምንባር እምበር ናብ ዳግማይ ስደት ንክጎሓፍ ኣይነበረን፡፡ ሎሚ ብፍላጥ ይኹን ብዘይ ፍላጥ ንኣብ ሽመልባ ዘሎ ስዱድ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ብጅምላ ናብ ሳልሳይ ዓለም ንክስደድ መደብ ወጽኡሉ ንምትግባሩ ይረባረቡ ኣለው፡፡ ወጽኢት ናይዚ መደብ ኣብ ታሪኽ ብሄር ኩናማ ዓቢ ስንብራት ከም ዝገድፍ ዘይነስተውዕሎ ኣይኮነን፡፡ ቐዳማይ፡- ቁጽሪ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ኣዝዩ ውሑድ ኮይኑ ስቡሕ መሬት ብምሓዙ፡ ነቲ ብሄር ካብ መሬቱን መረበቱን ኣልጊሶም ነቲ መሬት ንምውናን ንዝሓልሙ ሓይሊታት ዓቢ ዓወት ስለ ዝኸውን ካብ ረብሐኡ ጉድኣቱ ይመዝን፣ ካልኣይ፡- ንብሄር ኩናማ ኤርትራ ካብ ምድሪ ኤርትራ ንምጽራግ ዝግበር ሽርሒ ኮይኑ፡ ቋንቋኡን፣ ባህልኡን ህላዌ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ንምሕቓቅ ዝተሓንጸጸ መደብ ከም ዝኾነ፣ ሳልሳይ፡- ንሓርነታውን መሰል ብሄር ኩናማ ኤርትራ ንምርግጋጽ ዝካየድ ዘሎ ቃልሲ ንምብርዓን ተባህሉ ዝወጸ መደብ ስለ ዝኾነ ታሪኻዊ ጌጋን ቅንጸላን ኢዩ፡፡ ቋንቆኦምን ባህሎም ናብ ዘይፈልጡ ሃገር ብምውሳድ፡ ኣብ ልዕሊ እቲ ዝጸንሐ ውሑድ ቁጽሪ ኣጉድልካ መሰል ናይዚ ብሄር ንምግሃስ ዝተገብረ ናይ ጸላኢ ውድት ምኻኑ ክሕበር ዝግብኦ ሓቂ እዩ፡፡ ንብሄር ኩናማ ኤርትራ ጽቡቅ ምምናይ ማለት መሰል ናይ ደቂ ኣባት (indigenous peoples” right) ብምርግጋጽ፣ ኣብ ልዕሊ እቲ ግፍዔኛ ስርዓት ጸቅጢ ብምፍጣር መሰሎም ክረጋገጸሎም ምግባር እምበር ናብ ሳልሳይ ዓለም ወስድካ ደሞምን ረሓጾምን ምምጻይ ሰብኣዊነት ኣይኮነን፡፡ ሕሱር ሰብኣዊ ረሓጽ ንምርካብ ተባህሉ ህልውና ናይ ሓደ ብሄር ምጽናት ጉጉይን ታሪኻዊ ወንጀልን ኢዩ፡፡ እቶም ነዚ ሓቂ ዘይፈልጡ ደጊሞም ንክመራመሩ እንዳዓደምና ነቶም ኣባላት ናይዚ ብሄር ኮይኖም ምስ ስርዓት ሻዕቢያ ወጊኖም ንብሄር ኩናማ ንምጽናት ለይትን መዓልትን ላሕ ዝብሉ ናይ ኢዶም ክረክቡ ምኻኖም ብምትእምማን ኣብ መዝገብና ታሪኻዊ ጸላኢቲ ብሄር ኩናማ ምኻኖም ኣስፊርና ከም ዘሎናን ጽባሕ ምስ ወግሔ ከምቶም ንህዝቢ ኢስራኢል ንምጽናት ሓልኖም ዝተንቀሳቐሱ ወንጀለኛታት እሞ ተሃድኖም ዝመጹ ካብ ዘሎው ተሃዲኖም ናብ ቤት ፍርዲ ክመጹ ምኻኖም ብሕጂ ነዘኻኽሮም፡፡ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ጸኒቱ ኣይክተርፍን ኢዩ !! መደብ ጅምላዊ ዳግማይ ስደት ብሄር ኩናማ ኤርትራ ብቓልስና ክፈሽል ኢዩ !! ሕጂ እውን መትከላት ዲምሓኩኤ ንዘልኣልም ክዕንብቡ እዮም !!
ደምዳሚ መግለጺ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤን፡ መልእኽቲ ጽንብል መበል 11 ልደት ውድብ ዲምሓኩኤን ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ዲሞክራስያዊ ምንቅስቓስ ሓርነት ኩናማ ኤርትራ (ዲምሓኩኤ) ንምስልሳል ካብ ዝሓለፈ ወርሒ 10/2005 ጀሚሩ ምድላዋት ገይሩ ኣብ ዝተፈላለዩ ናይ ዲምሓኩኤ ጨንፈራት ብኣባል ውድባት ከካይዶ ዝጸንሔ ኮንፈረንሳትን ሰሚናራት ብዓወት ከም ዝተዛዘመ ኣረጋግጹ፡፡ ኣብ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ዲምሓኩኤ ካብ ዝተፈላለዩ ኩርናዓት ብክብሪ ዝተዓደሙ ኣባላት ብሄር ኩናማ ኤርትራ፡ ንሓርነታዊ ቃልሲ ብሄር ኩናማን፣ ኣብ ውድቦም ብዘለዎም ኣክብሮት ኣብ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ብግንባር ተረኽቦም ውድብኦም ኣብ ዘንጸፈሎም ሰውራዊ ዲሞክራስያዊ መሰረት ብምግባር እቲ ቃልሲ ንቅድሚት ንክምርሽ ዘለዎም ሓሳብ ብዘይ ገደብ ኣቅሪቦም፡፡ ከምኡ እውን ኣብ ወጻኢ ሃገራት ኣብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ዝቅመጡን ኣብዚ መድረኽ ንምስታፍ ዘይከኣሉ፡ ኣብ ካናዳ ዝርከብ ማሪዮ ማንታይ፣ ዶ/ር ኣልኣዛር፣ ጀርሚያ ጎኘ፣ ጋዮ ኣቤል፣ ሚኪኤል ሉባብ ዘለዎም ሰናይ ትምኒትን ዓወትን ብጽሑፍ ኣመሓላልፎም፡፡ ኣብዚ ካብ ዕለት 29/03/2006 ክሳብ 01/04/2006 ተኻይዱን ብዓወት ዝተዛዘመ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ዲምሓኩኤ፡- - ናይ ሰልስተ ዓመት ጸብጻብ ማእከላይ ኮሚቴን - ናይ ሰለስተ ዓመት ጸብጻብ ኦዲት ኮሚሽን ንጉባኤተኛታት ቀሪቡ ድሕር ሰፊሕ ምይይጥ ውሳኔታት የሕልፎም፡፡ ናይ ዲምሓኩኤ ዲሞክራስያዊ መደብ-ዕዮን፣ ፖለቲካዊ ፕሮግራም ብዝርዝር ንተሳተፍቲ ጉባኤተኛ ቀሪቡ ድሕሪ ነውሕ ክትዕ ኣጽዲቑዎ፡፡ ኣብ ዝሓለፈ እዋናት ካብ ዝተመያየጠሎም ኣርባዓተ ናይ ቃልሲ ኣንፈት ማለት ዕላማ፣ ሓድነት፣ መልክዕ ውዳቤ፣ ኣንፈት ቃልሲ ኣብ ዝብሉ ነጥቢታት ዳግማይ ምይይጥ ብምግባር ጠንክሮም ንክቅጽሉ ዘለዎም ርእይቶ ኣቅሪቦም፡፡ ካብ ኹሉ ኣብቲ ቁዱስ ዕላማ ‹‹መሰል ርእሰ ውሳኔ ብሄራት ክሳብ ምግንጻል›› ብዕምቆት ተመያይጡ ሕጂ እውን ኣብ ኤርትራ መሰል ብሄራት ብዘይ ምሽርራፍ ዝረጋገጽ በዚ ዕላማ ጥራይ ምኻኑ ብዘይ ጥርጥር ዳግማይ ኣረጋግጹ፡፡ እተን ካልኦት ብሄራት ኤርትራ እውን ናይዚ ዕላማ ፍሬ ብደንቢ ኣረጋግጾም ንቃልሲ ንክስለፉን፣ ብብሄሮም ተወዲቦም ካብኦም ዝድለ ዘበለ እጃሞ ንከበርክቱ ውድብ ዲምሓኩኤ ቃልሱ ኣጠናኽሩ ክቅጽል ምኻኑ ሓቢሩ፡፡ ከም እውን ክሳብ ሕጂ ነዚ ዕላማ ንምርግጋጽ ኢድ ንኢድ ተታሕዘን ዝምርሻ ዘለዋ ውድብ ዲምሓኩኤን፣ ቀይሕ ባሕሪ ዓፋር ዲሞክራስያዊ ውድብን ህዝቢን ዘለዎም ስተራተጂካዊ ዝምድናታት ኣብ ጽቡቅ ብርኪን ደረጃን ከም ዘሎ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ኣረጋግጹ፡፡ ምስ ጎረባብቲ ሃገራትን ብቐንዲ ምስ ኢትዮጵያ፣ የመን፣ ሱዳን ዘሎ ዝምድና ኮነ ክሳብ ሕጂ ንዝካየድ ዘሎ ምትሕግጋዝ ምስጋንኡ ኣቅሪቡ፡፡ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ዲሞክራስያዊ ምንቅስቓስ ሓርነት ኩናማ ኤርትራ (ዲምሓኩኤ) ንዝመጽእ ሰለስተ ዓመታት ናይ ስራሕ መደባት ሓንጽጹ፣ ነቶም ዝተሓንጸጹ መደባት ኣብ ስራሕ ንምትግባሮም ብሙሉእ ዓቅሙ ከም ዝተበገሰ ኣረጋግጹ፡፡ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ምስ ጽንብል መበል 11 ልደት ውድብ ዲምሓኩኤ ብሓደ ይበዓል ብምህላው ፍሉይ ጠመተ ዝተዋህቦ ኣኼባ ኮይኑ ኣሎ፡፡ ጽንብል መበል 11 ዓመት ልደት ዲምሓኩኤ ካብ ዝሓለፈ ፍሉይ ዝገብሮ ምስ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ ብሓደ ተኣሳሲሩ ማለት ብድርብ ዓወትን ፍሬን ይበዓል ስለ ዘሎ በዚ ኣጋጣሚ ንውጽዕ ብሄር ኩናማ ኤርትራ እንኳዕ ናብዚ ኣበቀዔካ፡፡ እንኳዕ ንጽንብል መበል 11 ልደት ዲምሓኩኤ ብዓወት ኣብጸሔካ ክብል ዘለዎ ናይ ሓጎስ መልእኽቱ የመሓላልፍ፡፡ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ንጽንብል መበል 11 ልደት ዲምሓኩኤ ካብ ነውሕ ጊዜ ጀሚሩ ኣብ ዝተፈላለዩ ቦታታት ዝርከቡ ኣባል ውድባት ብክብ ዝበለ ድምቀት ንክበዓል ዓቢ ምድላዋት ክገብሩ ጸኒሖም እዮም፡፡ ሽፍታ ስርዓት ህግደፍ ኣብዚ እዋን እዚ ሓድነት ብሄር ኩናማ ንምብትታንን፣ ካብ ሱር መሰረቱ ንምጽናት መደባት ሰሪዑ መጠነ ሰፊሕ ግፋ ኣብ ዘካይደሉ ዘሎ እዋን እዩ ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤን ጽንብል መበል 11 ልደት ዲምሓኩኤ ብክብ ዝበለ ዓወት ዝበዓል ዘሎ፡፡ እዚ ድማ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ኣብ ትሕቲ ስርዓት ህግደፍ ከም ዘይንብርኸኽን፣ ኣብ ኤርትራ ስርዓት ህግደፍ ክሳብ ሃለወ ሰላም ከም ዘይለ ብምርግጋጽ፣ ብኣጋጣሚ ጽንብል ልደት ዲምሓኩኤን ሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤኡን ንስርዓት ህግደፍ ካብ ሱር መሰረቱ ምሕዩ ንምድርባይ ቃልሱ ኣጠናኽሩ ከም ዝቅጽል ቃል ይኣቱ ኣሎ፡፡ ኣብ ክልቲኡ ጽንብላት ተረኽብኩም ብሰውራዊ ዲሞክራስያዊ መሰረት ብምግባር ሓሳባትኹም ብዘይ ገደብ ንዝለገስኩምን፣ በገንዘብ ኮነ ብዝተፈላለዩ መልክዓት ሓገዛትኩም ንዘበርከትኩም ኩሉኹም ምስጋናና ነቕርብ፡፡ ናይ ኣካል ስንክልና ከይዓገተኩም ካብ ነውሕ ቦታ ተጓዕዞም ኣብዚ ኣኼባ ንዝተኻፈልኩም ኣባላት እውን ክብ ዝበለ ምስጋናና ነቅረብ፡፡ መሓዙት ውድባትን፣ ጎረባብቲ መንግስታትን ህዝብን፡ ብፍላይ መንግስቲ ኢትዮጵያን ህዝብን ነዘን ክልተ መድረኻት ንምዕዋት ዓቢ ግደ ስለዝተጻወቱ ካብ ልቢ ዝመንጨወ ምስጋናና ነቅርብ፡፡ መንግስቲ ሱዳንን ህዝብን፣ መንግስቲ የመንን ህዝብን ንሓርነታዊ ቃልሲ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ዘበርከቱዎን፡ ንዘበርክቱዎ ዘሎው ግደ ምስጋንኡ የቅርብ፡፡ ዓወት ንሳልሳይ ውድባዊ ጉባኤ !! ዓወት ንጽንብል መበል 11 ልደት ዲምሓኩኤ !! ክብርን መጎስን ንሰማእታትና !! ሕጂ እውን መትከላት ዲምሓኩኤ ንዘልኣለም ክዕንብቡ እዮም !! ዜናታት መደባት ኪዳን ኮነ መሪሕ ውድብ ብሄር ኩናማ ኤርትራ ዲምሓኩኤ ብምትግባር ዝተፈልጠ ውድብና ሎሚ እውን ከም ወትሩ ኣብ ልዕሊ ጸላኢ ሰፍ ዘይብል ዓወት ኣመዝግቡ፡፡ ጀጋኑ ሰራዊትን ኣብ ሙኩቲ ዓሪዱ ንህዝቢ ሓሳር መከሪኡ ከብልዕ ኣብ ዝጸንሑ ክልተ ኣሃዱታት ስለያ ስርዓት ህግደፍ ሃንደበታዊ መጥቃዕቲ ብምፍናው 12 ቐቲሉ፡ ን 7 ድማ ብከቢድ ኣቑስሉ፡፡ እዚ ብዕለት 07/05/2006 ካብ ሰዓት 3፡10 ክሳብ 4፡10 ንሓደ ሰዓት ሙሉእ ኣብ ዝተገብረ ግጥም ሓንቲ ማርቸዲስ ዝዓይነታ ናይ ማይ ቦጥ ብ ኣርፒጂን እድ ቡንባን ተሃሪማ ካብ ጥቅሚ ወጻኢ ኮይና፡፡ ብተወሳኺ 77 ዝዓይነታ ራድዮ መራኸቢ እውን ተደምስሳ፡፡ ጸላኢ እንተላይ ብሚሊሻ እንተተሓጋገዘ እውን ዝኾነ ይኹን ናይ ሓይሊ ሚዛን ከምጽእ ተሳእኑዎ ከሲሩ ከም ዝተረፈ ተረጋግጹ፡፡ ብዝወሃደ መስዋእቲ ዝዓበየ ዓወት ምሕፋስ ባህሉ ዝገበረ ጀጋኑ ሰራዊትና ሕጂ እውን ከም ወትሩ ኣብ ዝመረጾ ቦታን ሰዓትን ከጥቅዕ ምኻኑ የረጋግጽ፡፡ ***************************///****************************** ስርዓት ህግደፍ ንህዝቢ ኩናማ ካብ ናይ ሕርሻ ቦትኡን፣ ካብ መረበቱን የፈናቅሎ ኣሎ፡፡ ስርዓት ህግደፍ ብሓይሊ ናይ ዞባ ሚሊሻ እሉ ንዘዕጠቆም ሰራዊት ኣብ ስለያዊ ትካላት ስሕቡ ንከስርሖም የገድዶም ከም ዘሎ ምንጪታትና ካብ ውሽጢ ሓቢሮም፡፡ በዚ መሰረት ድማ ካብ ቁሸት ኡጉሙ፣ ታይካናባ፣ ካርካሻን ካብ ነፍስ ወከፍ ቁሸት ሰለስተ ሚሊሻ ብድምር ንትሽዓተ ኣብ ሰለያዊ ኣሃዱታት ተጸምቢሮም ንክነጥፉ ብኣስገዳድ ከም ዘሰለፎም እቲ ዝተረኽበ ዜና ሓቢሩ፡፡ እቲ ዜና ብተወሳኺ ክገልጽ እንከሎ ካብቶም ስርዓት ህግደፍ ብሓይሊ ኣብ ሰለያዊ መሓውራቱ ተቆጽሮም ንክሰርሑ ካብ ዝመዘዞም ንግዝኡ ኣስማቶም ዝተፈልጠ ሻላም ኣዱም፣ ሾሾ ሳለን ምኻኖም ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ ብኻልእ ዜና ስርዓት ህግደፍ ኣብ ከባቢ ብሄር ኩናማ ዝነበራ ብኣጻብዕቲ ዝቁጸራ ናይ ህዝቢ ሆስፒታል ብምዕጻው ህዝቢ ኣብ ከቢድ ስቓይ ከም ዘሎ ተሓቢሩ፡፡ ስርዓት ህግደፍ ነተን ዘለዋ ናይ ህዝቢ ሆስፒታላት ዓጽዩ ህዝቢ ካብ ኣቑርደት ንላዕሊ ከይዱ ንክሕከም ስለ ዘገደዶም ህዝቢ ካብ ርሕቀት መንገዲን፣ ዓቅምን ብሕማም ይሳቐን ኣብ ከቢድ ሓደጋ ተሳጢሑ ከም ዘሎ እቲ ዜና ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ ብኻልእ ሸነኽ ካብ ውግእን ወረ ውግእን ዓዲ ውዒሎም ዘይፈልጡ መራሕቲ ህግደፍ ንህዝቢን ሰራዊትን ኩናት ክንጀምር ኢና እንዳበሉ ኣብ ከቢድ ቅልውላውን ዘይምርግጋእን ሸሚሞሞ ከም ዘሎው ተፈሊጡ፡፡ ስርዓት ህግደፍ በቲ ኩሉ ጊዜ ዝደጋግሞ ኣሰልቻው ሜልኡ ስርዓት ወያኔ ካብ መሬትና ምውጻእ ኣቢዩ፣ ብዙሕ ኣጽዋራት እውን ስለዝሸመትና ሕጂ መሬትን ብኩናት ክነምልስ ኢና ስለዚ ህዝቢን ሰራዊትን ንኩናት ድልው ክኸውን ኣለዎ ክብል መጠነ ሰፊሕ ጎስጓሳት የካይድ ከም ዘሎ እቲ ዝመጸና ዜና ሓቢሩ፡፡ ብኻልእ ዜና ብገንዘብ ህዝቢ ሩሕ ንክመልስ ዝህንደድ ዘሎ ስርዓት ህግደፍ ዘለኩም ጥሪትን፣ ንብረትን ክተመዝግቡ ኣለኩም ክብል ንብረት ህዝቢ ናይ ምፍላጥ ህርፋንን ብኡ ኣቢሉ ድማ ብሓይሊ ንምምንዛዕ ከመዝግቡ የገድዶም ከም ዘሎ ተፈሊጡ፡፡ በዚ መሰረት ድማ ኣብ ቁሸት ካርካሻ ብምኻድ ክንደይ ጥሪት (ገመል፣ ከብቲ፣ ጠለ-በግዕ፣ ኣእዱግ) ኣለኩም ክንደይ ሆክታር መሬት ትሓርሱ፣ ክንደይከ ምህርቲ ትሓፍሱ ክብል ነቲ ህዝቢ ኣብ ከቢድ ሻቅሎት የእትዩ ብሓይሊ ንብረቶም ንክምንዝግ ንከምዝግቡ የገድዶም ከም ዘሎ እቲ ዝተረኸበ ዜና ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ ብተመሳሳሊ ስርዓት ህግደፍ ንብሄር ኩናማ ንምርዓድን ካብ መበቆል መሬቱ ንክህድሞ እዚ ገበን ፈጽሙ ንዘይተባህሉ ንጹሃት ዜጋታት ብሄር ኩናማ ኣብ ቁሸታቶም ብምኻድ ከም እንስሳ ብጥይት ይሃድኖም ከም ዘሎ ተፈሊጡ፡፡ ኣብ ቁሸት ቶለ-ጋሙጃ ዝቅመጥ ባቡ ንዝተባህለ ገድም ታጋዳላይ ነበር፡ ሃድኑ ንምሓዝ ኣብ ዝተፈላለየ ግዝያት ኣብ ገዝኡን ኣብ ስርሑን ንክሕዙዎ ኣብ ልዕሊ ምፍታኖም ብዙሕ ጊዜ እውን ብጥይት ተኩሶም ከም ዝሰሓቱዎ እቲ ዜና ይሕብር፡፡ ስርዓት ህግደፍ በዚ ተግባራት ብዘይምርዋዩ ንኣባላቱ ንክቐትሉዎ መምርሒ ከም ዝሃቦምን፣ ንክቐትሉዎ ኣብ ዝኸዱሉ እዋን ሓደ የማነ ፊሊፓ ዝተባህለ ዜጋ ነቶም ሰራዊት ሪኡ፣ ካብ ፍርሒ ተበግሱ ምስ ሃደመ መን ምኻኑ ከይኣጻረዩ ደድሕሪኡ ስዕቦም ተኩሶም ምስ ሰሓቱዎ፡ ተሰልቢጦም ነቲ ገዝኡ ንከርእዮም ምስኦም ሓቢሩ ንዝነበረ እዚ ሰብ እዚ ባቡ ከም ዘይኮነ እንዳፈልጥካ ስለምንታይ ስቕ ትብል ዘይትነግረና እሎም ድሕር ምዝራብ፡ ኣብቲ ቁሸት ንዝርከብ ህዝቢ ኣኪቦም ንስኹም ሰራዊት ክትርእዩ እንከሎም ስቕ እልኩም ምህዳም ኣቋርጹ ክብሉ ከም ዘጉባዕቡዑሎም እቲ ዝተረኽበ ዜና ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ ብካልእ ሸነኽ ስርዓት ህግደፍ መሬት ኩናማ ብሓይሊ ንምጉባጥ ዝተፈላለዩ ምኽንያታት ብምቅራብ ናይ ሕርሻ መሬቶም ይምጥሎም ከም ዘሎ ካብ ውሽጢ ዝመጸና ዜና ይሕብር፡፡ ኣብዚ ሕጂ እዋን ስርዓት ህግደፍ ንብሄር ኩናማ ናይ ሕርሻ መሬቶም ብኣስገዳድ ይምንጥሎም ከም ዘሎ ተፈሊጡ ኣሎ፡፡ ካብ ከምና-ሽላ ኣትሕዙ ብገምገም ሩባ ኣቢሉ ክሳብ ሶኮማ ዘሎ ናይ ሕርሻ ቦታ ብሓይሊ መንዝዑ፣ ንሰዓብቱ ከም ዝዓደሎም እቲ ዝተረኽበ ዜና ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ እቲ ዜና ብተወሳኺ ክገልጽ እንከሎ፡ እቶም ሰብ መሬት ዝኾነ ብሄር ኩናማ እዚ ካብ ኣብሓጎታትና ንሓርሶ ዝነበርና መሬት ስለዝኾነ ከይተሓርሱዎ ምስ በሉዎም ዝተዋህቦም መልሲ ‹‹ እዚ መሬት ዋንኡ ኣበይ ኣሎ? ኣበይ ከይዱ? ›› ክብሉ ከም ዝመለሱሎምን በዚ ምኽንያት ኣብ ዓቢ ወጥሪን፡ ክትዕን ከም ዘለው እቲ ዜና ብተወሳኺ ሓቢሩ፡፡ ብተመሳሳሊ ኣብዚ ዝተጥቀሰ ቦታታት ንዝነብሩ ብሄር ኩናማ ካብ መረበቶም ብምፍንቓል፡ ‹‹ህዝቢ መሬት የብሉን፡ መሬት ናይ መንግስቲ እዩ›› እሉ ካብ ዓዲባረ፣ ደቂ ሻሓይ፣ ካርኮን፣ መካሪም ንዝተፈናቀሉ ህዝቢ ከም ዘስፈረሉ እቲ ዝተረኽበ ዜና ሓቢሩ፡፡ በዚ ምኽንያት ድማ ህዘቢ ኩናማ ኣብ ዓቢ ጸገም ከም ዝወደቀን፡ ንኣማሓዳሪ ሻንበቆ ሳለ ኣዱም ብዛዕባ እዚ ጉዳይ እንተሓተቱ እውን ምንም መልሲ ከም ዘይተዋህቦመን፡ ኣመሓዳሪ ሻንበቆ ድማ ነዚ እኩይ ተግባራትን ፈላላይን ዝኾነ ተግባራት ኣበርቲዑ ይንጥፍ ከም ዘሎ እውን ብተወሳኺ ኣቓልዑ፡፡ ሕጂ እውን መትከላት ዲምሓኩኤ ንዘልኣለም ክዕንብቡ እዮም !! |