Sulluma tabilabbu kokki gasuna baca ondoba na nafisino?

Šawiš Longi
Salida Minta Abarma

Ertereya bagana kitttite inna kosodena kililikimabbu fada koma keka kokana kogošake. Sulluma tabilabbu  baca ifira kišanaskessa, Jenerala, Ambasadera, Konsula gon koyname, oynama kalmabbuna tikileydiyebbu nafon kokki, woyna Moritaniya lagala hakumata funguda kominimowa ula kominki, agariňňasi hakeda kosonan diya. Data bubiya koniyala (Askara, agara, košita laga) kosimala kokoba uturittabbu Ertereyala kofegeda kokona bakata kosimala bakatowa nafon kokammiya kodiyesi mabusa iteta fan kutuki Ertereya bagana kittite fardala kokotafki, agarana košita laga kotikine kokkalonasi “ sulluma tabilokabbu kabaci woyna kišamma kišaya ame makosimme” dabbu agarana košita lagasi haddadowa tuleda sannayta šos kišanni. Moritaniyala kokki gasuma hakumata funguda iša gosubbu kogasuma hakumata fungadowabbu dayšada kotalalima kulabbu agarowa aykedi tabilabbu kabbaten kobin kokabessa itakammana intimma laga sasa agara kosimme. Okosima hakumata tonkošowaye hakumata fungudowa dorda fanede lawsuma fada koma kišamowa kotakki, tirinki kulin košima kišeyana kokoba uturittabbu koma kofegeda luša kišamowabbu kone bariyebbu kabbatenki, ošodi kišoke.

Ye inna hakan deya. Ertereya agara iwi woleysunnima tagama kišano galle 40 si baca fardala koske. Mari mara alila dawdabbu koybiša kotalalima kulabbuna masa abarmala kuwa sagus goske. Ertereya agara bakata dawdowa kišano fajanana sullumana udabbu dabedalana tagama anda taggimala koske. Inna hakenakin feski deya Ertereya Dimokrasiya Magota (Erdima) inama atawa tabilabbu nafos kikki, Šabiya usulasi fanaka angudala (šosuma kišeya) saros kolanasi oššalosuma. Erdima olama tabilowa “Ertereya Dimokrasiya Magota kosima damanette kogošama baca ondoba nafos kikana. Tilladiyasi mari mare onti (Asatta: Baca ondoba Marso 2005). Diplomasiya baca ondoba okosima sulluma baca mezanowakin ellan deya. Masa suluba nitanasina dipolomasiya kogošamowa tirida ellana kosimme.

Šabiya usula anida gada imira komintinasina komalda bobiyakin sarodasi kittite mosebbuna košera mosebbu kittitodowa tama fanakenalle bacowassi iko kišoma kodada kontimme. Inna kittitoda jinisenabbu hakumatowa nitalfi nikki ganunasi kišano kurtogida kišama kofegeda hakumatowalle nikonasi koludamam kosima kišeya  “Antanakin goola koluda” kallabbu deya kontinowa. Bagana kittite kittitoda gadiba inkabbuno kofegeda luša “Dynamism” yonowa dowalle asabima kosimme. No ayšino diya elle kittita kallabbuna baganabbu animunasi bakatowa sa kišamowabbuna, bacowana durmeda durmes kiyamowabbuna, Šabiya usula Isayas Afoworkitte šillay kokosaladammowabbu šos kišana. Ka ella inna aňňan suma kittitoda jinisa kinana kogošake. Šasuma galle 30 koybiša baca fardala nafod kakki kaynama kittitodowa (košera mosebbu) tama kakki gad godimana somed godima kofegedowassi kanadadima išanni. Tammake maja kokela hirala kittitomma (košera, kobinna) kittitela konti gosuma košišinowana koybowa woyna košera mosebbu kittitomma kittitowayette sawnuma kišeya Abinette Ašimbilette agasala kosima aňňadidowa kokalan deya. Košera mosebbu kittitoda abaya boos kuwanasi anuba woykesuman deya. Kittita dannoda kilankašiman deya. Kosima kittita Isayas Afowerki usula bagana kibacina kišeya ekkenabbu kittitiya kasaka nadifata salufa kišona kogošake. Košera mosebbu kittitoda iwib gosubbu košeriňňabbu kittitodimana, Šabiya usula jarabe ayokoma kisammowa šasuma baca kososonewakin kosasa kakanan diya. Kameno, kakuno košera mosebbu kittitomma kittite Isayas Afowerki usulette (amanida mintakin kišano aňňadabbu) kokotaytama kokal gonke. Kosima tabilabbu Isayas Afowerki usulette kokale ide kona soga kotu sagun gonke.

Šabiya usula ika gosuma fada komette kokalabbu “Maja kokela” kokki sagun gommana kittitomma kittite badala fada koma kokki (košera, kobinna kittite, košerabbu kittitodana maja kokela) kikamalinasina bušukun kinolanasi arba taggima hon gonke. Inna kittitoda jinisena nafa (maja kokelala kittitomma) ay kišabessa  ontiki, somenki Isayas usulette kotayta ibiša ella kallabbu kokama kittite lakin bagana kittite dabbu kokidame obalkosamme. Somedowa sawrata aca kinamana, tawda farda kišakessa baciňňala aykedi kalli kanadadi. Artiyena šadiyabbu Šabiya usulakin kokofacema bagana kittite sullumabbuna siyasata baca kotawamowa ayšisino? Na nafisino? Šabiya usula agasala gon kokoski, bagana kittitette kokatafki, woyna Eritrea koybiša kulabbu kišeyyana baca fardala kokosima kittitesi “koneya gawimme munasi ayšiňi kotawano? Eritrea Dimokrasiya Magota Eritrea Laga kododa Sadiyata animinda kišamowa otakemmanume. Eritrea Dimokrasiya Magota cartera kišama kišeyyana Eritrea Laga Kododa Sadiyata carterowa animinda kišamowa kolaňada kogošamme. Bagana kittite arteda Eritrea Dimokrasiya Magota jimate kosamowayena Ertereya Laga kododa Sadiyata gon koyname deya. Tama koloma angudowaye galle kontallekin baddala gosuma carterowa kofegeda kolanasi maja oynabe? Kittitoda  jinisa bubiyesi sokomasuma Eritrea Dimokrasiya Magota sadiyata bagana kittite damanette sawsuma tabilabbu cartera kinanowassi wajiban deya. Sullumabbuna, diplomasiyabbuna siyasata baca ondoba nafon makame dowa suluba baca ondobowassi (wotta kiwibbu gosu) suma yedetta inana kogošamme. Šabiya olkomala kosima askarowa yona Eritrea darida gudurata kišanan dowa “tugun mekoyame” suma yedetta inamme. Šabiya olkomala kosima askarowa bubiya yona Eritrea darida gudurata šos kišanni. Ide išanni. Woyna jarimata koynama Jeneralowaye, Kolenelowaye, okodoka dargala kosima antatowa kišano askarowassi iňňella kallabbu abukatosuma kittitam kosima kišeya Šabiya usula imire kimanyenasi arbiya hon gomowa otakena kogošake. Fanaka angudala baca gata bubiyabbu tamfedowassi “Inna usulena iňňa kišammowa ossoda sana woyna tama komin gosumowa kokala inna usulenakin oleyski baca fardata kotafki, kofegeda tamasi fes kowenasi sasowa ekkenabbu kosona kogošake. Innakin šaski masa suluba koweki bagana kittiteta turkka kušuraki, Šabiya šaltuta kiša gosubbu “ Sawala kosasama, miskina, guduratabbu šukun kokikema meseneme” dowa tamfedesi nokana nišoma kallabbu kittitodowakin šaski, hakella kinamme. Ertereya tamfedasi sultata wagakinna, mari-mara wagakin nugura nisame gonki, tamfedasi abukatonakenuma kišeya-da suňadowa kaymaleya berken gonumowa deya. Ide inna kosodenabbu kobininana komamajina tamfeda ellana kosimme.

Ertereya Dimokrasiya Magota carterasina woyna oššala kitema baca ondobowa kokuki, koybiyasi doromunasi sugun kolu gomma kittite, fada komiyowalle minda abarmabbu kosan kontiya anda mayda. Sosiyasi Erdima kasakala gonki Šabiya usula nafasi lakanuma kišeyya, Šabiya usulakin ayšibbu aňňadinu? Šabiyatte kotaytowakin šanki “Maja” kokelasi kittitomma kittite bušukudasi soga kotu sagummowa košita laga dinebe? Sadiyatiya kokamala numebe? Koseyda samediyelana kittitiya samedela išigola lagela kominima kofegede ninasaroki, sadiyateya kasakala kokosima maja kokela nawmma kittitena kalminena bušukun ninolanasi ajowa kaymaleyana uleya orotana saridakin šaski ikona faydata ellana kosimme. Ňela ňayše kolla goddala kišeyana Ertereya Dimokrasiya Magota sana atillada ikama urfina fada komowa, kokoybama košita laga dinena obal kosamme. Araba ňelakinna, Tigirinya ňelakinna ňela aňňadowayete segemme dowana, Ethiopiala minda asattasi koki gasuma arida atawowa nesaroki, Ertereya Dimokrasiya Magota kasakala kokosima maja kokela nawmma kittite okosinnimasi koybowa košita laga dina šos kišanni. Ide anda kemalena fada koman deya. Šabiya baganasi kokki gasuma fada koma koybowa kišano, Erdima sadiyatowa koybanasi dorodowa Erdima tummada bagana kišamowa ossoda kogošinan deya. Eritrea Dimokrasiya Magota kosima baca ondoba nafos kikana. Ide Ertereya Dimokrasiya Magota Caretera, agara kotafabbu kofegedanata Eridma cartera kišaki, anisuna. Maja kokela nawmma kittite, Eritrea Dimokrasiya Magota ula ke kosa suňan košike, ide anin gamuna. Šabiya bagana kokki, gasuma ay fada komi, totageda kogošake ditta kakoybana kogošamme. Šabiya usulala kokana fada komabbu kofoki, agariňňa nesowalle kušurama fada komowa deya kakoybana kogošamowa. Šabiya usulette širkatonki, agariňňa hayda kotubbu heňasunasina usula kofegedasi faguda uga kosame deya kakoybana kogošama. Sullumabbuna siyasata baca ondoba atawowana, abukatowa Šabiya usula nafa digoda kišamowa tirida ellana kosimme.

Anisuna…..