ERKUKODISU KADARE LILIKA  /AQAMA/  TIBBIBIYABBU

Ay fanakala nawdki kafalinam kosimowa, Eritrea kunama haydana, tummadiyana, ide oynamiyoka košitiňňa laga Eritrea halatana kililikimabbu kišana. Eritrea kunama hayda tama fanakenalle ay subbiddadila kosibessa, wiykelda kabara kišano katik godima kande derňada arta kogošama gadiyata šos kišanni. Ide unusi kisibosuno koybiša masata suluba kowemowana, ayšikin fesubessa ka bubiyasi keka kišama sabbatasi, kogošama nekedowayeta šadiyya fanakiňňana aninnasuna. Ye tamata laga sasala tummada gadibana kittitoda jinisa aňňadiyidde okosimowa keka kotakema hakowa deya. Šadiyabbu košitiňňa lagata kade magidki kantima kallale kišayya, tamata, Košerab kittitodana, Dinab kittitodana, ide oynamiyoka Košera mosab kittitodana deya. Kittitoda aňňadowayesina sergiyata sarod kawiki, niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissalowa katela kakki,  košeriňňab kittitodinasi kisibosumowa ayšino? Suma kokelowassi kasa itetabbu kaso:-

1. Niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissalowa kasiya kala ay kes kinnema maje sugunnesubessa, sullumana hakana kimeyma bubiyasi selela biyende keesuma hakowa deya. Inna nissalena, laga arsibala kokos kemma majowaye tummiye abbariya, ka kišana dimokrasiya maje hiritta kitalali kišonana, ide sullumasi atawa kinamma nissalan deya. Košere kišano košera jinise maja hirittab kitalalina nissala kišamowana, Eritrea sullumasi daňňidittab aritosuma nasanada kitalalinowa tama inna nissalokena deya. Eritrea kunama inna nissalena ketawa kikanasi šosumowa, atawa kinamma nissala kišamowa kitalalima kulab kišamowa, na kisibibbu sad kafalinasi kogošano? Ide inna nissalena makkoybakemma kunamowaye kišayyana, amanab kunama maja kotalalina kallale kišayya, inna nissalenakin adagata kosannimowana, innakin aňňadab suňanki kunama maja kotalalinan dowa eya kayya ummiya kišana. Kunama košera inna nissalena fas kiwikeda manata, aturiya komintina giila faneda kišamowa ay kunamasi keka kišana kogošake. Kunamam dannosunowa inna nissalena aritosumokala kišana. Inna nissalena kunama agarasi tammana sellasina hakediya šimalan deya. Innakin aňňadabbu kunama majana ajjinne majana natalalinandowa, šabiya tabilowakin ebesanni.Oinabbu amee Erkukodisu kadere da erkukodisu ishtada fishshala makosime aniski Kunaminga agaram immi kidoroma nissalinga keddusowa bata falabbu fos konata agarana kittitana  nissalińńa keddusowa olkomala makosimowa koola malu gomake.

2. Košerab kittitoda:- Košerab kittitodette kunama nissalette nifetkenaninnima santimella gadibe aw andarella minte deya. Košerab kittitodannuyya nissalowa, ide nissalowa nuyyana woynamiyoka košerab kittitodokowa deya. Oyna dawdike dima majowaye katalalina kallale kišayya, košeriňňab kittitodimokowabbu deya. Košereya kotika Annam išodi kesona ayiba ekkenowa deya. Košeriňňab kittitodima sabbatasi deya, aňkata kitekinamma kunama agara,  tamma aňkatiya kiteki, ka aňňadette kosamaroki sagus gosuma, Košeriňňab kittitodima sabbatasi deya, akomiňňena abayiňňena kanatawa katakema, Košeriňňab kittitodima sabbatasi deya, kunama sama kosad katakki, abaya ušurufena kakotul katakki, oratod kawla godima, košerab kittodima sabbatasi deya, tamma inna sebbuddadenassi kaddima. Tamana kunama aritosunowa inna kabinima goodena komaldiyata kaki kawtimokala kišana. Oinabbu kittitodinga gadiba dinnarińńa kišamowana matalaliki tiriditabbu sańay manasi koola malu gomake.Kime angude ayka kali kasanińinoda kotikowa bacakin kokoikome lilika kišamowana matalalike.

3. Koybiša masa ondoba ayka ulino? Inna kokelena ililikime bubiye okosinasi itiya sana kiša kišobbu, ardiňňalabbu kantiyyana ambosunni! Košitella laga koybiša nitalalinam kosiyya, sulubabbuna, siyasata bačabbuna, ide inna oyna kokki gas gosuma koybiša masowassi manata udumalana kokidana kišo gasuna kišamowa kakolaňadana kogošamme. No košitella lagala siyasatab nibičinowa inkes kinnemi hakumatalano, ide sulubab nibačinowaki inkes kinnemi usulalano? Inna kokelenamme uliya šomma nekede mišaki, šošorkedem subellata burkenki kalma taggima kotiriba gammowa kokala mitiriba gamuna kišamowa, bubiňňe kakobinina hakan deya. Oynakedimowa, furša aňňadiyidde irawa aňňadiyiddekin subellata bururumma kallale kišayya, subowa aykedi kalli gasunibessa mayda katakke. Koybiša masana oynamiyoka  Diktatera usulasi siyasatab niya nilona kallale kišayya aminno košiteya laga kasakokowalle gonki, nibičimmab, ke diibala lajina netawaki, siyasatab niya nilonasi darbenu? Wiňňe inna lattenatta maydab kašura: Ay okitala, sulubab bača kokki gasunasi kisibosunowa siyasatab gufenuna farda koytemmokowab deya. Diktatera usulakin sullumabbu nitalalina koybiša kosimma kande, koybiša bača ondoba tarigate bubiyebbu, abbariya siyasatabbuna, sulubabbuna bača, koybiša mafta kišamowa, tukšašabbuna kolugabbu koda gomme bubiye inna hakena Oren kobin kokanasi, urfiya dagge oykemuna kogošake. Ide inna agarana košita lagana kotika talalakin kerima ndeya. Fitetonummabbuna, biya nokoyammabbu koybiša nitalalinni-suma kunamaňa agara nesowa idoroma kamašowa bassarnadiyasi koddima kišana. Ide innasi Eritrea koybiša bača, kokala, maydan deya. Baganiyabbu, šabiya usula kaya kalonasi, sulubabbu dittiya siyasatab gommenaye nakeno? Aykakin kokoši kolono? Be ay siyaba koynameno? Inna timadimmabbuna tiridimmabbu dora kador kaso šadiyya ambosunni. Sulubab bača kokkoybaki, siyasatokab abaya nibat nifalenanda nekedowa tuntenki oren kobin kokame:-

1.      Agariyanda sellana sudana šabiyabbu kolli koyaki učuki, hays gosumowana, košitiya laganda abayabbu arsibos kiša gosumowa kotika koynammekin kirima lawetandokowa dittiya, koybiša bačasi akkossa kosamma fiteta bada hoynamme urfakin kirima lawetan deya.

2.      Šukiya fala šabiyette elle kosama sabbatasi, šabiya usula koya, imena okoyama kalla konti gomma sabbatasi.

3.      Tummada kidab kokofoki, agara kidabbu kasiya kokonadinasina, lajiniya kososonowa kokki anin gamunasi deya.

4.      Innaye, koybiša bačasi akossa kosammedokowa dittiya, kone bareb koňki, šabiya kaznakin šolda kokki, oyna koybiša masa bačowa ammaron kokki gan gomma kittitowaye turbemunasi kišamowa kakolaňadannima fanakan deya. Bototomme botatonki tankoliya asara likimu ditta, siyasatana sulubab bača ondoba atawa kinamma abayam ibinina sirgitan deya. Abayam ibinina ňelowa innana innokenana. Koybišiyasi tamesuma agaraňa lilikana lilikaňa komaldowa innana innokenana. Fitetonummabbu nibačimmabbu nitalalina koybiša kosimme.

5.      Oynakke kililikimabbu:- Inna kenaye kililikimabbu fanaka aňňadiyiddela kamalke. Šofidki, šišodki, šuwwadki, inna hirenassi kaddimowa Annam abanya kitaf kaso. Aňňadiňňide kawiki, haydina agariňňowa koybišasi animinda kaso suňadi ! suma nekedowa kokkoybaki abaya kelette kosa kokotalalima kande, kawdana awra kosimme. Agaraňam haay sumowa, komalda ňelowa deya. Marbata, akeda okedan dowa, oyne šabiyamma arab agariňňa marbata šabiyala katu kaka, šomumma kallale kišayya, abiša mayde kela kaso! Dugula, akedan dowa kunama tummadala waga inammowa, ay ňelab masasab obinina hemmo? Innaye fitetaňab hon gomma sabbatasi, šabiye kokoba meesanni. Šabiyena šabiye amena ame. Inna koddima ňela sana abbareda sa komaldowana deya. Koybiša masala mekotafenasi šomumma kallale kišayya, lamateyab koneya nawmu. Oyna kišamma kišayya koddi komalke. Kodana awra artowa Eritrea tamowatta gonin makanasi maggošake. Nissalala kalafosumasi šabiyakin wa- aňňadab mantina fardowa kosimme. Nissalaňa arita, agaraňa koybiša danna wasan deya.

Erkukodisu aradiya tantala makosima kadare lilika tibbibowa!!!

1.      Lewi Jesuwa

2.      Aneneya Lamek

3.      Sila Sirak

Tamana ERKUKODISU Nissale Aritomuna !!