ERKUKODISU
KADARE LILIKA /AQAMA/ TIBBIBIYABBU
Ay
fanakala nawdki kafalinam kosimowa, Eritrea kunama haydana,
tummadiyana, ide oynamiyoka košitiňňa laga Eritrea
halatana kililikimabbu kišana. Eritrea kunama hayda tama fanakenalle
ay subbiddadila kosibessa, wiykelda kabara kišano katik godima
kande derňada arta kogošama gadiyata šos kišanni. Ide
unusi kisibosuno koybiša masata suluba kowemowana, ayšikin
fesubessa ka bubiyasi keka kišama sabbatasi, kogošama nekedowayeta
šadiyya fanakiňňana aninnasuna. Ye tamata laga sasala
tummada gadibana kittitoda jinisa aňňadiyidde okosimowa
keka kotakema hakowa deya. Šadiyabbu košitiňňa lagata
kade magidki kantima kallale kišayya, tamata, Košerab kittitodana,
Dinab kittitodana, ide oynamiyoka Košera mosab kittitodana
deya. Kittitoda aňňadowayesina sergiyata sarod kawiki,
niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissalowa katela
kakki, košeriňňab kittitodinasi kisibosumowa ayšino?
Suma kokelowassi kasa itetabbu kaso:-
1. Niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissalowa
kasiya kala ay kes kinnema maje sugunnesubessa, sullumana
hakana kimeyma bubiyasi selela biyende keesuma hakowa deya.
Inna nissalena, laga arsibala kokos kemma majowaye tummiye
abbariya, ka kišana dimokrasiya maje hiritta kitalali kišonana,
ide sullumasi atawa kinamma nissalan deya. Košere kišano košera
jinise maja hirittab kitalalina nissala kišamowana, Eritrea
sullumasi daňňidittab aritosuma nasanada kitalalinowa
tama inna nissalokena deya. Eritrea kunama inna nissalena
ketawa kikanasi šosumowa, atawa kinamma nissala kišamowa kitalalima
kulab kišamowa, na kisibibbu sad kafalinasi kogošano? Ide
inna nissalena makkoybakemma kunamowaye kišayyana, amanab
kunama maja kotalalina kallale kišayya, inna nissalenakin
adagata kosannimowana, innakin aňňadab suňanki
kunama maja kotalalinan dowa eya kayya ummiya kišana. Kunama
košera inna nissalena fas kiwikeda manata, aturiya komintina
giila faneda kišamowa ay kunamasi keka kišana kogošake. Kunamam
dannosunowa inna nissalena aritosumokala kišana. Inna nissalena
kunama agarasi tammana sellasina hakediya šimalan deya. Innakin
aňňadabbu kunama majana ajjinne majana natalalinandowa,
šabiya tabilowakin ebesanni.Oinabbu amee Erkukodisu kadere
da erkukodisu ishtada fishshala makosime aniski Kunaminga
agaram immi kidoroma nissalinga keddusowa bata falabbu fos
konata agarana kittitana nissalińńa keddusowa olkomala makosimowa
koola malu gomake.
2. Košerab kittitoda:- Košerab kittitodette kunama nissalette nifetkenaninnima
santimella gadibe aw andarella minte deya. Košerab kittitodannuyya
nissalowa, ide nissalowa nuyyana woynamiyoka košerab kittitodokowa
deya. Oyna dawdike dima majowaye katalalina kallale kišayya,
košeriňňab kittitodimokowabbu deya. Košereya kotika
Annam išodi kesona ayiba ekkenowa deya. Košeriňňab
kittitodima sabbatasi deya, aňkata kitekinamma kunama
agara, tamma aňkatiya kiteki, ka aňňadette
kosamaroki sagus gosuma, Košeriňňab kittitodima
sabbatasi deya, akomiňňena abayiňňena
kanatawa katakema, Košeriňňab kittitodima sabbatasi
deya, kunama sama kosad katakki, abaya ušurufena kakotul katakki,
oratod kawla godima, košerab kittodima sabbatasi deya, tamma
inna sebbuddadenassi kaddima. Tamana kunama aritosunowa inna
kabinima goodena komaldiyata kaki kawtimokala kišana. Oinabbu
kittitodinga gadiba dinnarińńa kišamowana matalaliki tiriditabbu
sańay manasi koola malu gomake.Kime angude ayka kali kasanińinoda
kotikowa bacakin kokoikome lilika kišamowana matalalike.
3. Koybiša masa ondoba ayka ulino? Inna kokelena ililikime
bubiye okosinasi itiya sana kiša kišobbu, ardiňňalabbu
kantiyyana ambosunni! Košitella laga koybiša nitalalinam kosiyya,
sulubabbuna, siyasata bačabbuna, ide inna oyna kokki
gas gosuma koybiša masowassi manata udumalana kokidana kišo
gasuna kišamowa kakolaňadana kogošamme. No košitella
lagala siyasatab nibičinowa inkes kinnemi hakumatalano,
ide sulubab nibačinowaki inkes kinnemi usulalano? Inna
kokelenamme uliya šomma nekede mišaki, šošorkedem subellata
burkenki kalma taggima kotiriba gammowa kokala mitiriba gamuna
kišamowa, bubiňňe kakobinina hakan deya. Oynakedimowa,
furša aňňadiyidde irawa aňňadiyiddekin
subellata bururumma kallale kišayya, subowa aykedi kalli gasunibessa
mayda katakke. Koybiša masana oynamiyoka Diktatera usulasi
siyasatab niya nilona kallale kišayya aminno košiteya laga
kasakokowalle gonki, nibičimmab, ke diibala lajina netawaki,
siyasatab niya nilonasi darbenu? Wiňňe inna lattenatta
maydab kašura: Ay okitala, sulubab bača kokki gasunasi
kisibosunowa siyasatab gufenuna farda koytemmokowab deya.
Diktatera usulakin sullumabbu nitalalina koybiša kosimma kande,
koybiša bača ondoba tarigate bubiyebbu, abbariya siyasatabbuna,
sulubabbuna bača, koybiša mafta kišamowa, tukšašabbuna
kolugabbu koda gomme bubiye inna hakena Oren kobin kokanasi,
urfiya dagge oykemuna kogošake. Ide inna agarana košita lagana
kotika talalakin kerima ndeya. Fitetonummabbuna, biya nokoyammabbu
koybiša nitalalinni-suma kunamaňa agara nesowa idoroma
kamašowa bassarnadiyasi koddima kišana. Ide innasi Eritrea
koybiša bača, kokala, maydan deya. Baganiyabbu, šabiya
usula kaya kalonasi, sulubabbu dittiya siyasatab gommenaye
nakeno? Aykakin kokoši kolono? Be ay siyaba koynameno? Inna
timadimmabbuna tiridimmabbu dora kador kaso šadiyya ambosunni.
Sulubab bača kokkoybaki, siyasatokab abaya nibat nifalenanda
nekedowa tuntenki oren kobin kokame:-
1.
Agariyanda
sellana sudana šabiyabbu kolli koyaki učuki, hays gosumowana,
košitiya laganda abayabbu arsibos kiša gosumowa kotika koynammekin
kirima lawetandokowa dittiya, koybiša bačasi akkossa
kosamma fiteta bada hoynamme urfakin kirima lawetan deya.
2.
Šukiya fala
šabiyette elle kosama sabbatasi, šabiya usula koya, imena
okoyama kalla konti gomma sabbatasi.
3.
Tummada kidab
kokofoki, agara kidabbu kasiya kokonadinasina, lajiniya kososonowa
kokki anin gamunasi deya.
4.
Innaye, koybiša
bačasi akossa kosammedokowa dittiya, kone bareb koňki,
šabiya kaznakin šolda kokki, oyna koybiša masa bačowa
ammaron kokki gan gomma kittitowaye turbemunasi kišamowa kakolaňadannima
fanakan deya. Bototomme botatonki tankoliya asara likimu ditta,
siyasatana sulubab bača ondoba atawa kinamma abayam ibinina
sirgitan deya. Abayam ibinina ňelowa innana innokenana.
Koybišiyasi tamesuma agaraňa lilikana lilikaňa komaldowa
innana innokenana. Fitetonummabbu nibačimmabbu nitalalina
koybiša kosimme.
5.
Oynakke kililikimabbu:-
Inna kenaye kililikimabbu fanaka aňňadiyiddela kamalke.
Šofidki, šišodki, šuwwadki, inna hirenassi kaddimowa Annam
abanya kitaf kaso. Aňňadiňňide kawiki,
haydina agariňňowa koybišasi animinda kaso suňadi
! suma nekedowa kokkoybaki abaya kelette kosa kokotalalima
kande, kawdana awra kosimme. Agaraňam haay sumowa, komalda
ňelowa deya. Marbata, akeda okedan dowa, oyne šabiyamma
arab agariňňa marbata šabiyala katu kaka, šomumma
kallale kišayya, abiša mayde kela kaso! Dugula, akedan dowa
kunama tummadala waga inammowa, ay ňelab masasab obinina
hemmo? Innaye fitetaňab hon gomma sabbatasi, šabiye kokoba
meesanni. Šabiyena šabiye amena ame. Inna koddima ňela
sana abbareda sa komaldowana deya. Koybiša masala mekotafenasi
šomumma kallale kišayya, lamateyab koneya nawmu. Oyna kišamma
kišayya koddi komalke. Kodana awra artowa Eritrea tamowatta
gonin makanasi maggošake. Nissalala kalafosumasi šabiyakin
wa- aňňadab mantina fardowa kosimme. Nissalaňa
arita, agaraňa koybiša danna wasan deya.
Erkukodisu aradiya tantala makosima kadare lilika tibbibowa!!!
1.
Lewi Jesuwa
2.
Aneneya Lamek
3.
Sila Sirak
Tamana ERKUKODISU Nissale Aritomuna !!