ABA ABOKAMMA ATAKEMMAM KOSSA KOTULKI ATAKE  !

Aneniyas Lamek (CaCo3)

Kunama agarasi abanya Anniyam išodi kišomandana šod kawdana. Inneked godimala ummiyasinume. Tamata kantima kalla Kunama agara baddala dusumma ajala aykosso? Min Eritrea lagasi colonialiste hakumon koynama fanakowakin kibinki, tama kosima ka ňada šabiya usulenattale hayda, komma, amada goddakin šaski uya ellokana hella sisimala haabe dabbu hakes kikama fana kosimme. Ide inna bubiyasi Kunama agara Annam koske dabbu udiye sabbos konniki abanyabbu šaskoke. Išaditta abanyana hiriya kinamowabbu abanyiya hirakin baddala kišano kalas innekeda ka olkomala godda koddike ski, ite gosuma hayda goddowakin kobesanasi, kunamiyabbu fes tummaski, košeriyabbu kittitoski, Nissaliyana NIYATEYA AYNEYAB OŠŠALA AŠIK KOSALADATA suma nissala keddusowa kimmi kidor kikki tilladiyasi Kunama tamfede šuka jabiski, fakkarina batafalebbu anata saguske. Niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissalenassi abayomme kililikimabbu nekediyala kafalina kišabbu, Kunama agara inna nissalena kibin kikamowabbu ay nafi kiteno dowa kantiyya ambosunni. Kunama agara inna nissalena kibinkikki ibačimowabbu ekkenabbu košeriya koma kitalalike, Kunama bubiya tummadella olkomala sokomaske, abayiyena akomiyena kinatawa kitakke, okodoka majiya kišano hakiya tabilowa ketawa kitakke, Kunama ayka ki kišanňino nki okkakaši koyname tammake siyasata fardela Kunama kekalabbu kosaki gunumunasina sarida kokotuma hirala kokosimowa inna nissalena ojandeya. Ide inna hakena tummada farde šutomuna.

 

Inna innassi kišabbu tama abadeyam nadorona nagošamowa, uliya Kunama kosaki Kunamiyasi abayomme kililikimabbu damade nasanena henake. Ayšisi kunama haydaňňabbuna, okodoka taudiya kililikimabbu fanaka artoka kafali šad kaloma sabbatasi fanakiyasi kawi laudiyyana ambosunni. Ekkenabbu uliya kunama kosaki kunamiya tummada kokkoybama kenaye nakeno? Aykakin fenki aykatta lin kokosodameno? inna kokelenayesi angusuyyana damade nasenemmabbu nawišanansi naggošamme. Ye ekkenabbu inna kenaye tummadiya gadibana lilikiyana elloke kosa gomuyyana tulediya aw fediya gate barekin femme deya. Ekkenowa kunama koybiša bačala kokotaf kobač kokoski, ayniyebbu koruku kokoma fogadebbuna, miyya waanki oššalon kolutama kanunam ililima akkurasi, kittita marela koynama kokkakin fenki, oynama jarimatowa woyna marowayeta fanki kona lušinella kalla kosanasi darabemmo tabilowa anis kišonnimowa kotalalima kulasibbu, GADANNO GADAB KIŠAYYA ……skemma aurowa kišano, ambodanno ambosuma kulasib madenni dabbu kunama bačena koňarinasi suňamme deya. Abarmowa kišayyana inna kirokenabbu kišaki waa are lagalabbu gonki dugulaňe melilike, miyake da dugula kotikabbu femme deya. gabala suga kuwayya date ašokodasi. Ayšisi ay kimin gosubessa maydana bayana etawa kitakemma sabbatasi. Innayena arelaga kolimowa taka mayda koynaki takabbu kolima kokkalo kiyano siyasata atake ame nki bayana maydana kotawammabbu suňan gonke. Innalle mayda asbatedina kogošamowa, wage barela gedimowa tur kabininasi kišamma kišayya, kirelloke deya. aširmine bare naata fangonano dowa mitakemma kišayyana uga faadala samaromunowa wajiba.

Samariya aureki aykes kinenemeno ?. Inna kenaye tummadenassi ka ellokam ikki lolobosuma kallabuna, ka angudokesi kililikima tummada kallabbu artoka buunke. Innoka aykaddi, inna kittitena akosasesi ikamme, marbatasi fesuma kittitandana ellena artoka kofe kodake.  Inna akosasesi ikamme da aurena fanaka artoka gollammo, aya fanakiyasi iwibbu gollankokki odenamma dabbu damade fayyamake. Innoka aykaddi ? ardellalabbu Erku akosase innamma ayka kikišanňino, ay batafale nakokeski arfasgosso, laga sasa wabbu nintiyya batafalandabbu nikidanasina sarida ndabbuna artoka arfanke. Išaditta ame deyam maggošamowa ka elloka kišayyana inama taka kišano šibabiyabbu agara marosuna ansaňga kinamale kišayya, inna kenassi kone bareb mabin makki totagemana, ide amena woyna unu inama kalmowa kalla matato makabbu, bubaňeb samaromanasi, katirab suňamanowa deya kogošaňa.

 

Innalle abasi anda kiba kayamam kosimowa, auriyala ame makuma kella aw ke baroke ditta nissalowassi makkoybamme muna. Sanabbu nintiyya lakin kunama tummiya maruwata kosanki suňan gommowadeya. Amanab kunama agara koybišiya kitenowassi obin kokamale kišayya, kunama tummiya ankata ayšiňňi kosan gommo ? nissalowassiki ayšiňňi kotare gommo ? . awra artowa anab kaleyna amela kosimanno olle na gaysunassa uyowa annam itake.

 

Oynakkenaye iňňabbu damade kasanke suna dada ! no inna kenaye botatiya aura katikke dako mayliyaki aw nissaliya ayšino? inna kokelena nakasinasi nantimowabbu nabini. Oynakkekin ellatte fanaka angudasi madarmake, iňňata kakasinasi artoka darabeske, abana artoka fayyanaki lawetiyowa totagenamella kallabbu nakotulke. Temiya aurekin, damade šakananasi, inna kittitena koyiya amele naonke, inna tele barenamme komaldiya agarelana kittitena kosaki botaton gomme nakebessa mayda matakemanno tagama kosimme ske. Tamata lakin gallana aniyalana kaynake. Itafki tamiyabbu olaymumma kišayya sellasi emena Adolay ette jarimatine mesanowa nokolaňadamedana ellena artoka kife kudake. Komaldala abana kokelella nakkelake, inna bačena kabinimassibbu osamiňňe artoka fitetodike dako no baškullena bubiya oleyskišabbu kittitena bušukus kišamale kišayya kakaski tamabbu tummadiki kunama koybišowa katalalinňambe komaldiya ayšino ? namala, emallena ! kittitena marowaye sarod kanola ditta woyna kittitowa koyama kulabbu aykedi dowa kulidki kantina nda kasida kasoke. Salaga (Togila) uda iteyki nausso tagis kiyano ikas kaleki uda kitaf kiteke, aykedabbu nausunasi kitey gosubessa kaydoditta. Ammoka kekenaki aya innale kišayya hakowa natawanasi akaylonni Annokam anadadinamma naki, lilikaňa fanakiyala nitikanandabu  anata nataf naudammiyoka nawike. Tamma inneno okitowana naoske, abana naynama lilikaňowa tamma kotulki fayyasunasi ununa unu kokale bubiye fayyamunasi kowwaňa nabinke. ayšisi inna kellokaňňanditta abasi darabemme angudenume. Tamma no aba nissalaňala kokobabbu araba nayamowa kekabbu nasasab otikki innakin anata maleynala ime hemmab kakenasi maňa weykenanasi naggošake.

 

Ekkenabbu oynakke nissaliya komaldowa kunama tummada kosaladamowa imesi koybišiya kišamowa ntalalike. Innale kišayya no Erku bata fale lagasasa wabbu nintiyya batafalandabbuna nudanni dinanda are lagalabbu gonki kidabbu kittitiňňatte, lawetiya lakin oynakke totagen gomma oňkolutama faturana kokkayyamma sagannowayesi nasona kasam kosiyya :-

 

1.      Erku bata fale laga sasa wabbu nintinowanumeki, kunama aši aykauli goskinaki tamaki ay kofegede kikobessa kittitella wabbu deya nintinowa

2.      Erku batafale kunama agara sasowa italali kasoma kulassibbu emekin makoludana sannayta lawa tukuliya natuke

3.      Erku batafale emeda sagannenayenumeki, andeya šabiyana šutos gosumowa na esasab metake, jabata kittiteda galle 50ta gammena tammata abayala batafala taggima kokanowa iwiki, Erku inama agarowa kalla kittitomunasina šomummowa, metakenasi šomumma kallale kišayya, kosaseyana šibabeya tummadeya sagannowassi kiša

4.      Erku initema batafale sudubabbu numeki, kunamiya koybišasi šukiya gonidittabbu sebbumme kokobab koytemowana, inna ojena naskamake dowa, fitetomme kokobala kalafon gomma sabbatasi, doggoga meminki elilikimowakin adagata ankataňa mesanki meuda gomma sabbatasi, innakin anata nake mesabessa manatawakeno abayala makana fada komowa emetana kušuramowa maydab ketakki okitiyata kossab kanake

5.      Bača geralabbu gonumasi anda kilabbu konti keyama bubiya nudamowa kalla tillanunende kokkalo keyana. Išaditta fardowalle uleyabbu nokotafemala, koybiša bača iddirena abiša maydena kišamma kišayya meyab nudama kalla kišammowa, fardowa kontime šutomuna. Eme kokala badalabbu gonki arfan koyname fardowalle koloma kulabbu lakilaka kokotuki fiteta bada hoynanki, tammake inkalle kokosibessa hakowa meggošayya ayniyena koreyalama imekin kabara keka, oyna kišamma kišayya innakin anata mabbu aura numeki, farda badalabbu kokonyumamette nakas nafalinasi maňa alawa. Išanowa fanakiyala aggere kontowa kakkonti.

 

Fiteta bada hoynamma kunama bačakin kulimma elliddeki ayen gommo. Ime uliyabbu bačowalle kokosimala kunama agarasi nanki ay komamaji košibessa kulatana kode fayyankessa ayka kalli kotikkiya ! bačakin kosamowabbu udiya kobininowa owiki, Erku mare kalma oynamme, košerab kittitodena kime košera angude kasamowabbu kalikasana waga kosimme dana artoka kofe kodake. Anda kiba keyana !. inna lilikena abasi maruwataňa kasanema komalda nekedowa deya. ayšisi kunama tummadena subbiddada aykalle kosibessa wabbu ontimma aurokabbu kotikamowaye odakessa oynakeda bubiyana iba kayannidiya. Taya aširma kobiniyya šimiya kinninammowa tamma inna kenayela kekabbu nantike. Uliya kunama kosaki, bačowallena kokotafki maydiyana bayiyana kontiki okotaf košiki, košerab kittitoda makkoybake muyya, innekes kinenema kette tamma kittitalabbu nakosimala iwiki, sellasi koybiša koytemalana, maydab kišano bayab anab maley mafalinnimassi lilikaňa komaldowa.

 

Komaldala naudana henamowa, inna baddala derňanamena bubiya asbatemmesi kunama bačenalle naynama komowa ayka kallino dowa isabinni. Agaraňa maydana bayana intiki lilikiya komalda kidoromowa kalla, abana kadarella kallabbu lilikaňa komaldowa innekeda kišana:-

 

1.      Niyateya ayneyab oššala ašik kosaladata suma nissala keddusena batafalab fos kišanata, aši kalliya kittitaňa badala nakosimowa kola nawana gonake.

2.      oynakke ka angudela maynama kokkandabbu kokofoki, kunama agara sasa maruwatana, osamaňanda debedab mabač makosso fitetabbu kawi oleymmowaye ankata kosan gommowabbu, somayyada fanakowa šaske koddi komalke. Innakin anata dugulab kišake marhaba ellab kišake marhaba, osamaňe šukabbu hon gomma kulasib šukiya Fode aya aguda išanni

3.      kosasa ngommenalle,  hindiyane ňelab “me tumsehi behot biyar kartehu” abbariya aba enasi anda nameyke suma kišeta malattana aurowa matakena kosasanumeki, amedem kosasammamowa kosasaki kunamiya šuka fala kilattaki, košeriya koybišasi ana kidorki suňasuna kosasowa deya. inna kin šaski BA digree kaynamma dowa kaymale ansangakin kirima laweta kišamowa natalalike, kunama koybiša kitalalinowa BA digree numeki, katirana urfa minta olana kinaki fitetasi akkossa kišamowa deya. Akosasi mabe šigidadi mabe, fitetommowaye udabbu  lilika lušinena, katirinena makosimowabbu, kunamaňa agara koybišiya kitenata nissalaňa olkomala nakoskema, koybamow aba nayšama amela suruwaliye fitikaski gufes kasob šana.

4.      Abiša abiša kišamowa kotakenowa suruwala kowabbu numeki, aggere fardala is kamašimokowabbu deya. inna kišamowabbu bettalab abišedowanumeki fardala iimub kaley,  innakin šaski ka metawaki agale makumasi dowanumeki, woyna makukemma kowa aw Adolay kišano Tewelde, fitetiya fitetaňa, ide fitetaňa fitetiya kišamowa laňamme, nissalellala makosima kulasib imeta gawimake dowa innakin anata wa intib ulfam kaylo.

Kunamaňa agara ikka katirine makosima kulab koybišiya šimala kintina fanakowa igallonni, amelowa tummada abayesi bala gandallam ifonowa korma kosimme. NISSALAŇA ARITAŇA DANNA NISSALAN DEYA. atakemmam kossa kotulki atake.

 

 

 

Koykoma ka kubaytana lausunni !!

Ankatana kabbarana fitetomma iddiriňňesi !!

Koyana saridana kunama abayesi !!

Tamana ERKUKODISU NISSALE aritomuna !!

 

Erkukodisu kadara, Aneniyas Lamek (CaCo3)